گریز از تله نفتی

شرق نوشت: مذاكرات اين دوره نشست اوپك، هرچند به‌ واسطه اعمال تحريم‌هاي آمريكا بر ايران و ونزوئلا، فشرده و پردغدغه بود؛ اما نتيجه داد و قدرت ايران در اوپك را دوباره به نمايش درآورد. ايران پيش از آغاز نشست صدوهفتادوچهارم اين سازمان، پيشنهاد داده بود تا پايبندي صددرصدي اعضا به توافق همكاري اوپك و غيراوپك براي حفظ تعادل در بازار استمرار داشته باشد كه در نهايت باز هم ديپلماسي نفتي ايران به بار نشست و اعضا با اين پيشنهاد موافقت كردند. اين به آن معناست كه توليد حدود يك ميليون بشكه در روز بيش از سهميه‌بندي‌هاي قبلي ادامه يابد. پيش‌تر بيژن زنگنه، وزير نفت ايران، اعلام كرده بود كه با هرگونه افزايش توليد نفت اوپک مخالف است؛ زيرا بازار با بی‌تعادلی مواجه نيست. اين همه در حالي است كه پيش از برگزاري اين دوره نشست اوپك، ترامپ در تلاش بود با مذاكراتي پشت پرده با عربستان، توافق‌نکردن براي افزايش توليد و برهم‌خوردن توافق همه‌جانبه بين اوپك و غيراوپك را بر گردن ايران بيندازد و به تعبيري طوري وانمود كند كه ايران زير ميز زده است. با‌اين‌حال هوشمندي تيم مذاكره‌كننده سبب شد تا هم منافع ايران حفظ شود و هم در كنار آن، توطئه آمريكا خنثي شود.

 واكنش بازار نفت به نتيجه اوپك
در بازار نفت در واکنشي سريع به تصميم تازه اوپک براي تثبيت سطح توليد، قيمت نفت در بازارهاي جهاني سه درصد افزايش يافت. بنچ‌‌مارک بين‌المللي نفت خام، برنت، ۲.۱۹ دلار يا سه درصد جهش کرد و به هر بشکه ۷۵.۲۴ دلار رسيد. اين شاخص نفتي قبلا در ساعت ۱۸:۰۵ به وقت تهران در ۷۵ دلار قرار داشت. قيمت نفت سبک آمريکا 1.8 دلار در هر بشکه جهش کرد و به ۶۷.۳۴ دلار رسيد. اين در حالي است كه در پي نگراني‌ها از به‌توافق‌نرسیدن بين اعضا، روز قبل از نشست، قيمت نفت بيش از دو درصد سقوط كرده بود.
‌ نتايج اين توافق چيست؟
بنا بر نتايج حاصل از نشست، توافق همکاري کشورهاي عضو و غيرعضو سازمان کشورهاي صادرکننده نفت (اوپک) براي کاهش در مجموع روزانه يک‌ميليون‌و ۸۰۰ هزار بشکه‌اي (يک‌ميليون‌و ۲۰۰ هزار بشکه اوپک و ۶۰۰ هزار بشکه کشورهاي غيرعضو اوپک) همچنان معتبر خواهد بود. به گزارش «شرق» همچنين اعضاي اوپک و غير‌اوپک در ماه‌هاي گذشته يک ميليون بيشتر از ميزان تعهد خود کاهش عرضه در بازار داشته‌‌اند و اين به آن معناست که به جاي يک‌ميليون‌و ۸۰۰ هزار بشکه در روز، دو‌ميليون‌و ۸۰۰ هزار بشکه کاهش عرضه صورت گرفته است؛ به‌گونه‌اي که اکنون ميزان تعهد و پايبندي آنها حدود ۱۵۰ درصد است. حالا بنابر تصميم نشست ۱۷۴ اعضاي اوپک، آن دسته از اعضا که در توافق حضور داشته (به غير از نيجريه، ليبي و ايران) و بيش از ميزان تعهد خود کاهش توليد داده‌اند، براساس سهم تعيين‌شده خود توليد خواهند کرد؛ به‌گونه‌اي که در اين شرايط ميزان پايبندي مجموع اعضاي اوپک کاهش مي‌يابد و به رقم صد درصد مي‌رسد كه در صورت عملي‌شدن اين تصميم، در عمل روزانه يک ميليون بشکه نفت بيشتر وارد بازارهاي جهاني خواهد شد که اين به معناي افزايش توليد نيست و تنها به منزله پايبندي صد درصدي به توافق همکاري اوپک و غيراوپک است. در‌اين‌حال ممکن است امکان روانه‌شدن همه اين يک ميليون بشکه به بازار وجود نداشته باشد و ميزان کمتري وارد بازار شود.
افزون‌بر‌اين اگر يکي از اعضاي حاضر در اين توافق کاهش توليد درخور‌توجهي داشته باشد، براي جبران اين کاهش توليد با آن کشور مذاکره و در صورت توافق طرف‌ها، جبران اين کاستي انجام مي‌شود. پيش‌تر بسياري از رسانه‌ها، از همسو‌نبودن اعضا در نشست خبر داده بودند؛ اما روز گذشته با پيشنهاد ايران، دوباره دستيابي به اجماع ممكن شد.
‌ زنگنه: همان شد كه از اول گفتم
وزير نفت پس از پايان نشست اوپک در جمع خبرنگاران گفت: تصميم اوپک همان حرفي بود که روز اول بر آن تأکيد داشتم؛ يعني حفظ توافق قبلي اوپک.
به گزارش شانا، زنگنه افزود: همان‌طور که قبلا تأکيد کرده بودم، توافق اوپک که در نوامبر ۲۰۱۶ حاصل شده بود، حفظ شد و معتبر است. فقط تصميم گرفتيم تعهد بيش از صد درصدي از بازار حذف شود و ميزان پايبندي اعضا به توافق به صد درصد کاهش يابد. برخي اعضا که کمتر از سهميه توليد کرده‌اند، مي‌توانند توليد بيشتري داشته باشند. بايد ديد اين تصميم در عمل چگونه اجرا خواهد شد.
او از اعلام اعداد خودداري کرد و گفت: رقم نمي‌گويم؛ چون فکر مي‌کنم تنها تعداد کمي از اعضاي اوپک مي‌توانند بيشتر توليد کنند؛ اما درباره پايبندي صد درصدي توافق کرديم.
وزير نفت اتخاذ اين تصميم را حاصل توافق و حسن نيت اعضا دانست و گفت: فکر مي‌کنم اين تصميم اوپک مقبول و معقول است. اين توافق از جولاي اجرائي خواهد شد.
‌ خواستم در تاريخ ثبت شود
زنگنه اظهار کرد: همان‌طور که پيش‌بيني مي‌کردم، برخي اعضا نمي‌خواستند حرفي عليه آمريکا يا درباره سياست‌زدايي از بازار نفت بزنند. من اين را مي‌دانستم و يادآور شدم که اين اتفاق ممکن است براي هريک از اعضا بيفتد. مي‌دانستم همه از اين حرف استقبال نمي‌کنند؛ اما خواستم ثبت شود.
‌ زنگنه، جلسه را ترك كرد
اين اخبار در حالي منعكس شده بود كه يك روز قبل از برگزاري نشست صد‌و‌هفتاد‌و‌چهارم اوپك، زنگنه به نشانه اعتراض جلسه مشترك نظارت بر بازار اوپك و غيراوپك را ترك كرده بود. البته بايد در نظر گرفت كه ايران به‌عنوان ناظر در اين جلسه حضور يافته بود. با رفتن زنگنه از نشست، نگراني‌ها براي توافق‌نکردن افزايش يافته بود.
‌ نااميدي ايران از روسيه
بهروز نعمتي، يكي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي كه در اين سفر، تيم ديپلماسي انرژي ايران را همراهي كرده بود، در توييت‌هايي جداگانه با انتقاد از موضع روسيه نوشته بود: «... متأسفانه روس‌ها مثل هميشه در زمان‌هاي حساس جا خالي ‌دادند... روسيه نمي‌تواند شريك استراتژيكي براي ما باشد، آزموده را آزمودن خطاست... تقريبا مي‌توان گفت: روس‌ها هميشه به ما ركب زده‌اند؛ باز هم گلي به جمال ونزوئلا». با اين وجود از ديد كارشناسان اين اظهارنظرها نمي‌تواند چندان منطقي باشد؛ زيرا نبايد ناديده گرفت كه هر يك از اعضاي سازمان اوپك و اوپك بزرگ (اوپك و غيراوپك) براي منافع ملي خود تلاش مي‌كنند و لزوما همكاري‌نكردن روسيه در اين نشست به معناي اين نيست كه اين كشور پشت ايران را خالي كرده است. با‌اين‌حال، نااميدي ايران از تصميم روسيه براي افزايش توليد به‌خوبي در سخنان بيژن زنگنه هويداست. زنگنه پس از اتمام نشست در جمع خبرنگاران باز هم تأكيد كرد كه اوپك براي ما مهم است و اينكه غيراوپك چه تصميمي خواهد گرفت، براي ايران اهميتي ندارد. اين گفته را مي‌توان اين‌گونه تحليل كرد كه ايران مي‌داند روسيه از افزايش توليد همان‌گونه كه از ماه‌هاي پيش آغاز كرده كوتاه نخواهد آمد؛ بنابراين از همان ابتدا نيز وزير نفت ايران اعلام كرده بود پس از نشست اوپك در روز جمعه به كشور بازخواهد گشت و براي شركت در جلسه مشترك اوپك و غيراوپك در روز شنبه (امروز) در وين نخواهد ماند.
‌ بازي تيم مذاكره‌كننده جواب داد
نرسي قربان، كارشناس ارشد نفتي در گفت‌وگو با «شرق» درباره نتيجه اين نشست و شيوه مذاكره تيم مذاكره‌كننده ايراني مي‌گويد: عربستان سعودي و چند كشور همسو با اين كشور در كنار آمريكا تلاش مي‌كردند تا توافق اوپك و غيراوپك را كم‌رنگ كنند و اين عدم توافق را گردن ايران بيندازند و بازار ايران را به‌واسطه تحريم‌ها، تصرف كنند.
قربان با بيان اينكه تيم مذاكره‌كننده ايران با توافقي كه حاصل كرد، هم جلوي اين تلاش‌ها را گرفت و هم اجماع اوپك و غيراوپك را حفظ كرد، ادامه مي‌دهد: ايران با افزايش توليد يك ميليون بشكه كه با حفظ منافع ايران به توافق رسيده، تأثير عمده‌اي در بازار نگذاشت. به‌طوري‌كه پس از نشست، بازارهاي نفت برنت، بيش از يك درصد افزايش قيمت را به خود ديده است.
به گفته او، اين يك بازي برد-برد بود. خيلي مهم بود كه اجماع اوپك به هم نخورد و بر گردن ايران نيفتد. بنابراين مي‌توان گفت بازي تيم مذاكره‌كننده جواب داد.
او با اشاره به اينكه سخنان آقاي زنگنه درباره غيراوپك با ليدري روسيه، نشان از چه داشت، مي‌گويد: بازي روسيه كه خود نيز با تحريم روبه‌روست و مسائل مالي عمده‌اي دارد و با افزايش قيمت نفت قابل جبران است، نشان از توافق‌هاي پشت پرده با ديگران دارد.
‌ توافق، دور از انتظار نبود
ايمان ناصري، مديرکل خاورميانه مؤسسه مشاوران بازار نفت و گاز FGE نيز در گفت‌وگو با «شرق» با بيان اينكه اين توافق دور از انتظارات نبود، مي‌گويد: تقريبا همه توقع اين تصميم را به دليل همه اظهارنظرهايي كه كميته فني اوپك اعلام كرده بود، داشتند.
به گفته او، براساس نتايجي كه از مطالعات بازار انجام شده بود، انتظار افزايش 500 هزار بشكه را داشتيم. اكنون برخلاف اضافه‌توليد يك‌ميليون‌بشكه‌اي كه اعلام شده، توليد واقع‌گرايانه حدود 500 تا 600 هزار بشكه در روز است و احتمالا بيش از آن عملياتي نخواهد شد كه آن هم در نيمه دوم سال جاري عملياتي خواهد شد.
‌ 2 خبر نفتي
1. پاتريک پويانه، مدير ارشد اجرائي توتال، غول نفتي فرانسه که به‌دنبال اعمال مجدد تحريم‌ها عليه ايران، هنوز براي هميشه از ايران خارج نشده است، در مصاحبه با سي‌ان‌بي‌سي، چشم‌انداز نااميدکننده‌اي براي شرکتش در ايران ترسيم کرد. او گفت: اداره يک شرکت بين‌المللي بدون دسترسي به تأمين مالي آمريکا يا سهامداري آمريکا، غيرممکن و اين واقعيت جهان است که ما حق معامله با ايران را نداريم.
2. تاکاشي تسوکيوکا، رئيس شرکت نفت ژاپن هم در کنفرانسي خبري گفت: درصورتي‌که دولت معافيت از تحريم‌هاي آمريکا را براي خريداران نفت ژاپني تضمين نکند، مجبور به توقف خريد نفت از ايران هستيم. به گزارش رويترز، رئيس شرکت نفت ژاپن (پي‌اي‌جي) اعلام کرد: پالايشگاه‌هاي ژاپني درصورتي‌که دولت دريافت معافيت از تحريم‌هاي آمريکا را براي ادامه واردات نفت از ايران تضمين نکند، بارگيري نفت خام ايران را از اول ماه اکتبر متوقف خواهند کرد. اين در حالي است كه ديروز منابع آگاه به بلومبرگ گفتند آمريکا از ژاپن خواسته تا واردات نفت ايران را به‌طور کامل متوقف کند اما هنوز هيچ تصميمي گرفته نشده و گفت‌وگوها ادامه دارد.

افزودن نظر جدید