امید

به گزارش امیدنامه به نقل از عصر ایران،اما این فاز اجرایی به معنای لغو عملی تحریم ها نیست ؛ بلکه به این معنا است که با گذشت 3 ماه پس از صدور قطعنامه 2231 شورای امنیت در تایید توافق هسته ای بین ایران و گروه 1+5 ، دو طرف در خط آغاز اقداماتی قرار دارند که می بایست در انتها به صورت توامان به لغو عملی تحریم ها همزمان با اجرایی شدن تعهدات ایران در قالب توافق هسته ای بینجامد.

پرواضح است که برای ایران مساله لغو تحریم ها اهمیت بسزایی دارد و از همین رو رسانه هاو افکار عمومی و دولتمردان  در ایران بیشتر از این زاویه به موضوع می نگرند و در نقطه مقابل در کشورهای طرف مذاکره با ایران (1+5) دولتمردان و رسانه ها بیشتر از زاویه عملی شدن تعهدات ایران در قالب توافق هسته ای به موضوع نگاه می کنند و دستاورد توافق هسته ای را از این زاویه مورد بررسی قرار می دهند.

البته در هر دو طرف توافق (ایران و 1+5 به ویژه آمریکا) مخالفان توافق از زاویه ای به موضوع می نگرند که طرف مقابل به آن می نگرد؛ به بیان دیگر مخالفان توافق هسته ای در ایران در ماه های گذشته بیشتر از این زاویه به موضوع توافق نگریسته اند که با توافق هسته ای چه امتیازاتی داده شده است – نیمه خالی لیوان- ، در آمریکا نیز جمهوریخواهان و محافل مخالف توافق بیشتر از زاویه رفع تحریم ها و اینکه با برداشته شدن آنها چه امتیازات اقتصادی عاید ایران خواهد شد، توافق هسته ای را مورد نقد و نکوهش قرار می دهند.

اما در نگاهی متوازن و همه جانبه باید هر دو زاویه را مد نظر دارد و اساسا بر همین اساس است که دیپلمات های مذاکره کننده در بیش از 2 سال مذاکره توانستند در نهایت به خواسته ای مرضی الطرفین دست یابند و برنامه جامع اقدام مشترک به جمع بندی دو طرف رسید.

ایران از امروز در قالب توافق برجام باید تعداد سانتریفیوژ های خود در مرکز غنی سازی نطنز را از حدود 16 هزار به 5 هزار کاهش دهد ،  راکتور هسته ای اراک (که البته هنوز راه اندازی نشده بود) را به یک راکتور آب سبک بازطراحی کند، تعداد سانتریفیوژ های مستقر در تاسیسات فردو را از 3 هزار به هزار کاهش دهد و تنها در این مرکز یک خط سانتریفیوژ برای تولید ایزوتوپ های رادیو اکتیو برای استفاده در مصارف پزشکی (تشخیص سرطان و..) بماند و در نهایت 10 هزار کیلو گرم ذخیره اورانیوم غنی شده زیر 5 درصد ایران باید در هفته های آتی به 300 کیلوگرم کاهش یابد.

این اقدامات و گام هایی است که ایران باید طبق توافق برجام از امروز (یکشنبه 18 اکتبر 2014) تا زمان ارایه گزارش آژانس بین المللی انرژی هسته ای در 15 دسامبر (26 آذر) انجام دهد و همزمان با این اقدامات ایران طرف های مذاکره کننده در گروه 1+5 نیز(آمریکا و اتحادیه اروپا) باید اقدامات عملی و قانونی لازم را برای لغو تحریم های ایران در همه ابعاد مرتبط با فعالیت های هسته ای ایران به مورد اجرا گذارند به نحوی که به طور تقریبی از روزهای آغازین سال جدید میلادی (میانه های دی ماه امسال) دو طرف در شرایطی باشند که به صورت همزمان بتوانند تحریم ها را در ازای تعهدات هسته ای ایران مبادله کنند.

بدیهی است که مهم ترین مانع در برداشتن گام هایی که قرار است از امروز برداشته شود مساله "بی اعتمادی" است ، اما این نکته را نیز نباید از نظر دور داشت که توافق هسته ای یک دستاورد در عرصه دیپلماسی بین المللی است و جهانی شاهد نحوه رفتار و کردار کشورهای طرف مذاکره با ایران و البته ایران هستند و در چنین وضعیتی خلف وعده و بد عهدی هر طرفی  آشکارا در چشم همه جهانیان خواهد بود.

وانگهی "آژانس بین المللی انرژی هسته ای" و "سازمان ملل متحد" به عنوان دو نهاد بین المللی ناظر بر توافق هسته ای - به ویژه آژانس- در این زمینه مسئولیت دارند تا به عنوان نهادهایی بی طرف اعتماد طرفین توافق هسته ای را جلب کنند و به عنوان نهادهایی داور بر حسن انجام تعهدات متقابل نظارت کنند.

از نگاه طرف آمریکایی از 18 اکتبر ایران باید تعهدات خود را در قالب توافق برجام تکمیل و عملیاتی کند و در نهایت این اقدامات ایران باید به تایید آژانس بین المللی انرژی هسته ای برسد و در سپس تحریم های مرتبط به فعالیت های هسته ای ایران در آمریکا و اتحادیه اروپا لغو شود؛ اما ایران نیز تاکید دارد اطمینان یابد در طی چند هفته ای که از اکنون تا زمان اجرای کامل تعهدات ایران و تایید آژانس زمان می برد، آمریکا و اتحادیه اروپا همه گام های عملی لازم را برای تضمین لغو تحریم ها در روز اجرایی شدن عملی برجام (implementation day) بردارند.

مساله بی اعتمادی درباره برداشتن گام های حساسی که از امروز قرار است در ایران و کشورهای 1+5 برداشته شود، همچنان دشوارترین مساله در روند اجرایی شدن عملی برجام است، اما نتیجه حاصل و نهایی از توافق هسته ای برای هر دوطرف معامله می تواند محرکی قوی برای برداشته شدن گام های بعدی در هر دوطرف باشد.