امید

آیا اعتدال را گفتمان می دانید؟ اگر گفتمان است، از دیدگاه شما واجد چه شرایطی است؟

متأسفانه نمی دانم گفتمان چیست هرجا هم به آن برخورده ام دقت کرده ام که ببینم کسانی که آن را به زبان می آورند و می نویسند چه معنایی از آن دریافته و مراد کرده اند اما سعیم بی حاصل بوده و بجایی نرسیده است. در آراء میشل فوکو تعبیر دیسکور (دیسکورس ) آمده است اگر مراد همان دیسکور فوکویی است و پرسش اینست که آیا اعتدال دیسکور است. پاسخ دادن دشوار می شود زیرا دیسکور زبانی است که آسانتر در گوشها می نشیند و پذیرفته می شود ولی اعتدال بیشتر یک آرزوست. اکنون زمان در هیچ جا زمان اعتدال نیست مع هذا اعتدال را باید طلب کرد و مردمان را به اعتدال خواند.

به عقیده شما آیا دولت یازدهم حامل پیام اعتدال است؟ اگر پاسختان مثبت است مصادیق این اعتدال را چه می دانید؟

دولت اعلام کرده است که از اصل اعتدال پیروی می کند. مصادیق آن سعی دربازگرداندن امور کشور به جریان و سیر طبیعی است اعتدال هر وقت و هر جا بوده هماهنگی با طبیعت امور بوده است. اما برای اینکه بدانیم حقیقت امور چیست و در آشوب چگونه طبیعت را می توان یافت به اهل کتاب باید رجوع کرد.

برخی از کسانی که نسبت به عملکرد دولت رویکردی منتقدانه دارند، معتقدند دولت، اعتدال گرا نیست، بلکه لیبرال است. از دیدگاه شما مولفه های لیبرالیسم چیست و آیا می توان بر اساس این مولفه ها دولت یازدهم را لیبرال قلمداد کرد؟

در یک مصاحبه کوتاه بسیار دشوار است که به پرسشهای نظری که باید مسبوق به تحلیل معانی و مفاهیم باشد، پاسخ داده شود. از حسن ظن شما سپاسگزارم که فکر کرده اید که من از عهده این کار برمی­آیم و می توانم مباحث دشوار فلسفه سیاست را بشکافم اما در مورد دولت چون در کارش افراط و تفریطی ندیده­ام یا کمتر دیده­ ام دلیلی ندارد که ادعایش را منکر شوم و آن را دولت اعتدال ندانم نکته قابل تأمل اینست که متصف کردن دولت فعلی به صفت لیبرال مخصوصاً از آن جهت بی وجه است که معلوم نیست یک دولت دینی چگونه به لیبرالیسم منسوب می شود، مگر اینکه لیبرالیسم را به معنی تدبیر امور بدانیم که در این صورت لیبرال بودن عیبی ندارد راستی از این که این قبیل صفات به دولت می دهیم چه بهره ای می بریم چرا ساده حرف نمی زنیم و به کارهایی که انجام می شود یا نمی شود نگاه نمی کنیم بحث و نزاع در لیبرال بودن و لیبرال نبودن دولت نزاع لفظی و گاهی بهانه گیری و برچسب زنی است این راه ما را به هیچ جا نمی رساند بخصوص که لیبرالیسم در میان ما برچسب مذمومی شده است و آنان که دولت را لیبرال می خوانند قصد مذمت و ملامت دارند.

روند انتخاب روسای دانشگاه در شورای عالی انقلاب فرهنگی به چه شکل است؟

وزرای علوم و بهداشت یکی از دانشگاهیان را نامزد این مقام می کنند و شورا رأی می دهد یا نمی دهد.

شما عملکرد دولت یازدهم در حوزه های علمی و فرهنگی و آقای فرجی دانا در وزارت علوم را چگونه ارزیابی می کنید؟

هنوز زود است که در این باب اظهار نظر شود بخصوص که وقتی کشمکش داریم عملکردمان همین کشمکش است. مع هذا امیدوارم عملکرد دولت مثبت باشد هرچند که در آنچه به فرهنگستان علوم مربوط می شود گله ها و شکایت­ها دارم که مجال طرحش اینجا نیست.

بازگشت اساتید و همچنین برکناری برخی از روسای دانشگاه ها بخشی از نتایج عملکرد دولت یازدهم در حوزه علوم است؟ آیا شما با این فزایند موافق بودید؟

هر دولتی که آمده رؤسای دانشگاه­ها را تغییر داده است و از این بابت بر وزرای علوم و بهداشت خرده نباید گرفت وزیر حق دارد هرکس را که مناسب می داند به عنوان رئیس دانشگاه به شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد کند شورا هم می تواند رأی بدهد یا ندهد بنابراین نزاع در اینکه چرا وزیر روسای دانشگاه ها را تغییر می دهد نزاع بی وجهی است. مهم اینست که رئیس دانشگاه حقیقهً بیشتر دانشگاهی و کمتر سیاسی باشد البته رئیس دانشگاه باید در میان دانشگاهیان مقبولیت داشته باشد تنزل دادن ریاست دانشگاه به یک مقام رسمی اداری بصلاح دانش و دانشگاه نیست. ریاست دانشگاه باید شأن علمی ممتاز داشته باشد.

آیا بدنه دانشگاهی با برخی از تغییرات رخ داده موافق است یا خیر؟

ظاهراً در این باره پژوهش نشده است من هم خبر دقیق و آمار صحیح ندارم اما اجمالاً می توان گفت که بدنه دانشگاه مایل است که رئیس دانشگاه شخصیت علمی و دانشگاهی داشته باشد در میان دانشگاهیان تعداد کسانی که ملاحظات سیاسی را اصل می دانند زیاد نیست من در این چندین ماه در میان دانشگاهیان مخالفتی با انتصابهای جدید ندیده­ام و رئیس دانشگاهی را هم نمی­شناسم که رفته باشد و دانشگاهیان از رفتن او افسوس خورده باشند. تغییر رئیس دانشگاه در حدّ ذات آن نه بد است و نه خوب. بد اینست که این تغییر مسئله اصلی ما شده و وقتمان را می گیرد و از کار و زندگی و علم با زمان می­دارد. متأسفانه یکی از هنرهای بزرگ ما این شده است که وقت و نیروی بسیار صرف می کنیم تا سیر کارها را کند و اگر بتوانیم متوقف کنیم و البته در این کار سوء نیت نداریم بلکه فکر می­کنیم آنچه را که ما نمی پسندیم شر و باطل است و باید با باطل و شر مقابله کرد گویی همه جا و حتی کار رسمی اداری هم مقام تعیین و تشخیص حق و باطل و دفاع از حق و حقیقت است کاش قدری هم به منطقه الفراغ زندگی و به امور مباح می پرداختیم و مدام در کار حکم نبودیم بگذرم. بدنه دانشگاه رئیسی از سنخ اهل علم می خواهد و اگر تغییرات در این طریق باشد با آن موافق است.

به نظر می رسد در حال حاضر در باب انتخاب روسای دانشگاه دو دیدگاه در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح است، برخی حامی شیوه انتصابی هستند و برخی دیگر از شیوه انتخابی حمایت می کنند، شما موافق کدام رویکرد هستید؟ اکثریت اعضای شورای انقلاب فرهنگی از کدامیک از این دو روش حمایت می کنند؟

هرگز بحث دو شیوه مطرح نبوده و کسی از انتصاب و انتخاب نگفته است نظر وزیر علوم این بوده است که استمزاجی بشود و نظر دانشگاهیان را در مورد رئیسشان کسب کنند. نام این استمزاج را انتخاب گذاشته­اند و این نامگذاری موجب تفاهم شده است. انتخاب رئیس دانشگاه از سوی دانشگاهیان کار بسیار دشواری است ظاهراً در این مورد در هر دو سو، سوء تفاهم پدید آمده است. طبیعی است که وزیر اگر شخص شایسته ای را نمی شناسد با دانشگاهیان مطلع مشورت کند ولی بهرحال این وزیر است که نامزد ریاست دانشگاه را به شورا معرفی می کند مطلبی که در شورا عنوان شده اینست که اگر شورای عالی انقلاب فرهنگی باید رئیس دانشگاه را تأیید کند طرح انتخاب از سوی دانشگاهیان مشکل ساز می شود مع هذا در صورتی که دانشگاهیان به شخص خاص نظر داشته باشند و وزیر هم نظرشان را بپسندد او را به شورا معرفی می­کند متأسفانه در این مورد اعتدال رعایت نشده و این مسئله کوچک به یک قضیه سیاسی دشوار تبدیل شده است و بهرحال نظر بیشتر اعضاء شورا اینست که وزیر با مسئولیت خود روسای دانشگاهها را معرفی کند.

با توجه به طرح مسئله استیضاح وزیر علوم در مجلس، آیا شما با چنین اقدامی موافق هستید؟
نمی دانم چرا وزیر را استیضاح کرده اند من نشنیده ام که ایشان قانونی را زیر پا گذاشته یا تخلفی در ادای وظایف خود کرده باشد درست است که مجلس وزرا را با رأی خود تأیید می کند و نظارت برکار دولت هم دارد اما اگر قرار باشد هر گروهی از نمایندگان مجلس وقتی اقدام یک وزیر را نمی پسندند او را استیضاح کند همه وقت باید صرف کشمکش شود. امیدوارم از این کشمکش ها خلاص شویم و دانشگاه کانون علم و معرفت و اخلاق شد.

تاثیر استیضاح وزیر علوم را بر فضای حاکم بر دانشگاه ها را چگونه ارزیابی می کنید؟ آیا تاثیر مثبتی دارد یا خیر؟

مشکل دانشگاه استیضاح وزیر نیست بلکه دانشگاه مشکل های دیگر دارد و کسانی فکر می کند با اقدامهای صرفاً سیاسی می­توان آن مسائل را حل کرد. ولی این مشکل­ها با جنگ و نزاع سیاسی حل نمی شود اگر بیشتر به فکر دانش و دانشگاه و رفع مشکل های آن باشیم استیضاح پیش نمی آید و اگر بیاید اثر چندان ندارد که مثبت و منفیش را بتوان تشخیص داد. در شرایط کنونی استیضاح وزیر برای همه اعم از موافق و مخالف اثر بد و منفی دارد یا لااقل هیچکس از آن سود نمی برد.

منبع :فصل اعتدال