آیا آمریکا واقعا به جنگ با ایران فکر می‌کند؟

در هفته‌های اخیر، با اوج‌گیری تنش‌‌ها میان ایران و آمریکا، مقامات دولت دونالد ترامپ، با هدف معتبرسازی گزینه نظامی، تحرکات نظامی‌شان در خاورمیانه را برجسته می‌کنند. آن‌ها مکررا از احتمال استفاده واشنگتن از این گزینه در برابر تهران سخن می‌گویند. اما درباره عزم‌شان در استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، شک‌وتردید‌هایی وجود دارد.

به گزارش امیدنامه به نقل از  فرارو، این روز‌ها مقامات آمریکایی مدام از گزینه نظامی در برابر ایران سخن می‌گویند. آن‌ها مرحله به مرحله نیرو و تجهیزات جدیدی به خاورمیانه فرستادند. تصاویری از گشت‌زنی جنگنده‌ها در خلیج فارس و نیز از جلسات پنتاگون درباره ایران منتشر کردند و حتی اخباری درباره برنامه ریزی یک حمله تاکتیکی به ایران نیز منتشر شده است. با این حال دولت آمریکا رسما تاکید می‌کند که خواهان جنگ با ایران نیست.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، چند بار گفته است احتمال حمله به ایران وجود دارد، اما در عین حال به گفتگو با ایران ابراز تمایل کرده است. او در جدیدترین اظهاراتش در این باره، روز دوشنبه به مجله تایم گفته است برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای ممکن است به اقدام نظامی دست بزند. متن گفتگوی ترامپ در مجله تایم روز سه شنبه منتشر شد. در همان روز، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا، اعلام کرد ترامپ دنبال جنگ با ایران نیست، اما به کارزار فشار بر ایران ادامه خواهد داد.

تنش‌ها میان ایران و آمریکا در یک ماه و نیم گذشته به شدت افزایش یافته است. ظرف یک ماه دو بار به نفتکش‌ها در دریای عمان حمله شد. آمریکا، ایران را به دست داشتن در هر دو حمله متهم کرد. اتهامی که ایران آن را قویا رد کرد.

نکته قابل توجه، همزمانی برجسته‌سازی گزینه نظامی آمریکا با ضرب الاجل ۶۰ روزه ایران به اعضای باقیمانده در توافق هسته‌ای است. ایران از اواسط اردیبهشت ماه، پس از یک سال صبر، برای سایر اعضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ضرب الاجل دو ماهه تعیین کرد که چند هفته دیگر به پایان می‌رسد. این مهلت رو به پایان است، اما اروپا، به عنوان شریک اصلی برجام پس از آمریکا، نتوانست برای جبران خسارت‌های ایران کاری کند. در نتیجه، ایران تاکید کرد مهلت یادشده دیگر تمدید نخواهد شد و با انقضای آن، تهران اجرای تعهدات مهم دیگری را تعلیق خواهد کرد. اخیرا، سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرد که ششم تیر دخایر اورانیوم غنی‌شده ایران از سقف ۳۰۰ کیلو عبور خواهد کرد. طبق برجام، این ذخایر نباید از ۳۰۰ کیلوگرم تجاوز کند. لذا، احتمالا از ششم تیر به بعد برجام نقض شود. ایران همواره تاکید کرده که در صورت فروپاشی برجام، ممکن است اورانیوم را با درصد‌های بالاتری غنی‌‎سازی کند و احتمالا حتی از پیمان منع گسترش جنگ‌افزار‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج خواهد شد.

احتمال بازگشت غنی‌سازی بدون محدودیت، در حالی مطرح شده که خطوط انتقال انرژی در دریای عمان هم به خطر افتاده است. تاکنون حداقل شش نفتکش در دریای عمان منفجر شدند. آمریکا ایران مسئول این حملات دانست، اما ایران این اتهام را رد می‌کند.

ایران با تعیین مهلت شصت روزه، به اروپا و آمریکا پیام داد که تمایلی به خروج از برجام ندارد، اما در عین حال نمی‌تواند وضعیت فعلی را به همین شکل ادامه دهد. در نتیجه، ضروری است که اروپا هر چه زودتر برای تضمین منافع اقتصادی ایران اقدامی انجام دهد. تاکنون خبری از این اقدام اروپا نیست و برخی ناظران بعید می‌دانند که اروپا در فرصت اندک باقیمانده بتواند کاری را انجام دهد که در یک سال گذشته از انجام آن عاجز بود. از این رو، به احتمال زیاد ایران خروج تدریجی از برجام را ادامه خواهد داد.

آمریکا مایل است که این محاسبه ایران را تغییر دهد. به عبارت دیگر، کاخ سفید دنبال این است که ایران غنی‌سازی بدون محدودیت را از سرنگیرد و در عین حال جنگی با ایران هم اتفاق نیافتد. اما مشکل آمریکا این است که در برابر ایران تقریبا از تمام ابزار‌های غیرنظامی خود استفاده کرده است و گمان می‌کند که در حال حاضر برای تغییر محاسبات ایران، جز گزینه نظامی، گزینه مهم دیگری در اختیار ندارد. گزینه نظامی، اما، دردسر‌های خودش را دارد. دولت ترامپ به دلیل شرایط سیاسی داخل آمریکا، تمایلی به استفاده از این گزینه ندارد. افزون بر این، از دیدگاه کاخ سفید، استراتژی فشار حداکثری آمریکا در برابر ایران نیاز جدی به گزینه نظامی ندارد. سیاستمداران واشنگتن معتقدند که تحریم‌هایشان علیه تهران در میان مدت، بدون شلیک یک گلوله، نتیجه مطلوب آمریکا را محقق خواهد کرد.

با این حال، دولت آمریکا بر این باور است که معتبر جلوه دادن گزینه نظامی ممکن است جلوی از سرگیری غنی‌سازی بدون محدودیت را بگیرد. تحرکات اخیر نظامی آمریکا در منطقه، از قبیل اعزام تعداد محدودی از سربازان در چند مرحله، نشان می‌دهد که آمریکا صرفا به دنبال ایجاد بازدارندگی در برابر ایران است و برخلاف برخی گزارش‌های رسانه‌ای، حداقل در حال حاضر، به حمله تاکتیکی به ایران هم فکر نمی‌کند. البته این بدین معنا نیست که وضعیت فعلی به همین شکل ادامه خواهد یافت. بلکه تغییر یا ادامه وضعیت، به گام‌های بعدی هر یک از بازیگران بستگی دارد. اما به هر حال، در معادله کنونی، آمریکایی‌ها می‌خواهند خود را آماده هر سناریویی نشان دهند تا شاید ایران را از برداشتن گام‌های بعدی منصرف کنند. به همین دلیل ترامپ، اخیرا گفت: «ما برای ایران بسیار آماده هستیم. خواهیم دید چه اتفاقی می‌افتد.» احتمالا ترامپ و مشاورانش می‌دانند که اعزام چند هزار سرباز آمریکایی به منطقه، برای معتبرسازی گزینه نظامی کافی نیست. از این رو، در هفته‌های اخیر، به اقدامات تبلیغاتی نظامی روی آورده‌اند. از پرواز جنگنده‌های آمریکایی بر فراز خلیج فارس ویدئو منتشر می‌کنند، تصاویر جلسه مایک پمپئو و برایان هوک با ژنرال فرانک مک کنزی، فرمانده نیرو‌های سنتکام، درباره ایران را برجسته می‌کنند و خبر اعزام ۱۰۰۰ نیروی جدید را با هیاهوی بیشتری به رسانه‌ها می‌دهند.

افزودن نظر جدید